Heupproblemen, waaronder heupartrose, komen veel voor in Nederland. In de volksmond wordt artrose ook wel slijtage genoemd. Dit is de meest voorkomende gewrichtsaandoening ter wereld en kan in alle gewrichten voorkomen. Heupartrose betekent dat het kraakbeen in het gewricht dunner is geworden, waardoor de heup stijf en pijnlijk aanvoelt. De klacht kan erg vervelend zijn.
Wist je dat maar liefst 20 tot 40 procent van de mensen met een versleten heup óók last heeft van lage rugpijn? Reden genoeg om dieper in te gaan op dit verband, de oorzaken én (preventieve) oplossingen.
Versleten heup en rugpijn
Het heupgewricht bestaat uit een kop (van het bovenbeen) en een kom (van het bekken). Tussen de kop en de kom zit een kraakbeenlaag. Dit is een soort olie die ervoor zorgt dat wij onze heup makkelijk kunnen bewegen. Ook kan het kraakbeen schokken opvangen, bijvoorbeeld bij springen of hardlopen. Bij heupartrose is de kwaliteit van het kraakbeen verminderd. Dit is een degeneratief proces, wat wil zeggen dat de kwaliteit afneemt naarmate wij ouder worden. Andere risico’s die het proces van slijtage kunnen veroorzaken zijn overgewicht en zwaar fysiek werk.
Hoe kan een versleten heup uiteindelijk rugpijn veroorzaken? Doordat het heupgewricht minder soepel beweegt, nemen de omliggende spieren in kracht af. De spieren in de lage rug proberen dit te compenseren en gaan harder werken. Hierdoor kunnen de rugspieren overbelast raken, wat leidt tot rugpijn.
Oorzaken van rugpijn bij een versleten heup
In 95% van lage rugpijn is er sprake van ‘aspecifieke’ klachten. Dit houdt in dat er geen duidelijke lichamelijke oorzaak aanwezig is. Vaak heeft het te maken met overbelasting van structuren in de lage rug, zoals spieren en gewrichten. Zoals genoemd kan dit onder andere veroorzaakt worden door heupartrose. Hieronder staan nog enkele oorzaken van rugpijn:
Axiale spondyloartritis
Bij axiale spondyloartritis heb je last van gewrichtsontstekingen. Deze ontstekingen komen vooral voor in de rug en in het bekken (het SI-gewricht). Hierdoor kun je last krijgen van pijn en stijfheid, meestal rond de heupen, de bilregio en de lage rug. Ook kunnen andere gewrichten, zoals knieën en schouders, ontstoken raken.
Spondylolisthesis
Spondylolisthesis is een soort ‘afschuiving’ van de wervel ten opzichte van de onderliggende wervel. In eerste instantie hoeft het niet altijd klachten te geven. Veel mensen lopen er jaren mee rond zonder problemen. De aandoening ontstaat vaak op jonge leeftijd, waarschijnlijk als gevolg van acute of langdurige hevige belasting op de rug. Veelvoorkomende klachten zijn vooral lage rugpijn en een holle rug.
Hernia
Een hernia in de onderrug kenmerkt zich vaak door uitstraling en schietende pijn in het been. Dit kan gepaard gaan met tintelingen, gevoelloosheid en krachtsverlies in het been. De klachten ontstaan door zenuwprikkeling vanuit de rug. Tussen de wervels bevinden zich tussenwervelschijven. Dit zijn een soort sponsjes gevuld met een gel-achtige vloeistof die dient als schokdemper. Bij een hernia is deze vloeistof gaan uitpuilen, waarna deze tegen de zenuw drukt. Dit kan uitstraling in het been veroorzaken.
Piriformissyndroom
Het piriformissyndroom geeft vooral een stekende pijn in de bilregio. Deze stekende pijn ontstaat doordat de piriformis (een diepe bilspier) druk geeft op de nervus ischiadicus (de grote heupzenuw). Deze zenuw loopt vanuit de onderrug via de heup naar de voet. Doordat de piriformis spier gespannen is, kan de zenuw geïrriteerd raken. Bij irritatie van de zenuw kan je uitstralende pijn, dof gevoel of tintelingen in het hele been ervaren.
Diagnose van rugpijn door een versleten heup
Hoe weten we of er sprake is van een versleten heup? De huisarts of fysiotherapeut zal bij de kennismaking gerichte vragen stellen over uw medische geschiedenis. Uit onderzoek weten we bijvoorbeeld dat artrose vaker voorkomt bij vrouwen, bij ouderen, bij overgewicht, in sommige families én bij mensen die in hun leven de heup veel belast hebben. Denk hierbij aan hardlopen, fysiek zwaar werk of heupdysplasie als kind.
Daarnaast zal de huisarts of fysiotherapeut lichamelijk onderzoek uitvoeren. Hierbij wordt er gekeken naar de beweeglijkheid van de heup en de pijnklachten in de heup, lies of lage rug. Soms wordt verder onderzoek geadviseerd, zoals röntgenfoto’s of MRI-scans. Dit gaat altijd op verwijzing van de huisarts. Het nadeel van dit beeldvormend onderzoek is echter dat het niet altijd laat zien hoe erg de klachten zijn. Op een foto kan bijvoorbeeld veel artrose te zien zijn, terwijl je weinig klachten hebt. Anderzijds kun je ook veel pijn hebben, terwijl er maar weinig artrose te zien is.
Behandeling van rugpijn door een versleten heup
Rugpijn door een versleten heup kan op verschillende manieren behandeld worden. In eerste instantie worden vooral pijnstilling of onze fysiotherapie in Eindhoven worden ingezet. Is de pijn bijvoorbeeld op bepaalde momenten erger? In dat geval kun je pijnstilling nemen, zodat je minder pijn hebt en beter kunt bewegen. De fysiotherapeutische behandeling bestaat veelal uit adviezen en oefentherapie. Het advies is gericht op hoe jij het beste om kunt gaan met een versleten heup en de bijkomende rugpijn. De oefeningen zijn vooral gericht op het beweeglijk houden van de heup en het versterken van de omliggende heup- en rugspieren. Ook het reduceren van gewicht kan geadviseerd worden. Hoe meer lichaamsgewicht, hoe meer het heupgewricht namelijk belast wordt.
Zijn de klachten dusdanig dat pijnstilling en fysiotherapie niet helpen, dat je steeds slechter loopt en dat je in de nacht pijn hebt? In dat geval kan een chirurg een röntgenfoto maken en een ontstekingsremmende injectie plaatsen in de heup. De chirurg kan daarnaast ook een eventuele operatie met je bespreken. De keuze voor een heupvervanging (heupprothese) is onder meer afhankelijk van de ernst, je leeftijd en je lichamelijke conditie.
Preventie van rugpijn door een versleten heup
De belangrijkste preventie is voldoende beweging. Bewegen is goed voor de smering van het kraakbeen én draagt bij aan het versterken van de heup- en rugspieren. Enkele andere adviezen die kunnen helpen bij het voorkomen of verergeren van rugpijn bij heupslijtage zijn:
Oefeningen voor de heupen en onderrug
Naast algeheel bewegen kun je ook specifieke oefeningen voor de heupen en rug uitvoeren. De oefeningen kunnen zowel ontspannend als versterkend zijn. Door oefeningen houd je de heupen en onderrug beweeglijk én zorg je ervoor dat de omliggende spieren goed getraind zijn. Dit verkleint de kans op overbelasting van de spieren.
Goede houding
Bij een versleten heup is men soms geneigd om op een andere manier te gaan lopen om pijn te vermijden. Dit wordt ook wel een antalgische houding genoemd. Hierdoor neemt de kans op rugpijn toe, omdat de rugspieren sneller overbelast raken. Let er dan ook op dat je een goede houding aanneemt tijdens het lopen.
Vermijden van overmatige druk op de heupen
Zoals eerder genoemd is het belangrijk om voldoende te blijven bewegen bij heupartrose. Daarentegen willen we juist overbelasting voorkomen. Gaat wandelen of hardlopen moeilijk? Probeer dan eens fietsen of zwemmen als alternatief. Hiermee vermijd je schokbelasting en overmatige druk op de heupen.
Conclusie: Rugpijn door een versleten heup
Heupartrose is een van de meest voorkomende gewrichtsklachten in Nederland. Vaak heeft het tot gevolg dat de omliggende spieren overbelast raken, waardoor je rugpijn krijgt. Het is dan ook belangrijk dat de klachten vroegtijdig gediagnosticeerd en behandeld worden. Gelukkig kun je door middel van gedoseerd bewegen, de juiste houding en oefeningen al de kans op rugpijn verminderen. Heb je ondanks deze adviezen toch last van rugpijn door een versleten heup? Twijfel niet langer en neem contact op met een van onze fysiotherapeuten! Zij helpen je graag verder.